امکانسنجی (Feasibility Study) و میزان خطای طرح توجیهی و کامفار
همانطور که قبلا در مطالب مربوط به طرح توجیهی و نرم افزار کامفار اشاره شد، هر ایده یا مدل کسب و کار (Business Model) قبل از عملی شدن نیاز به تدوین طرح توجیهی دارد. هرچه اطلاعات با کیفیت تر و بهتر باشد نتیجه واقعی تر خواهد بود ولی چیزی که قطعی است همیشه میزان اختلاف و تلرانس وجود خواهد داشت.
به نظر می‌رسد این میزان خطای طرح توجیهی کسب و کار در فازهای مختلف پروژه، با پیشرفت پروژه کاهش می‌یابد.
فازهای مختلف ایجاد/توسعه کسب و کار
روند ایجاد یا توسعه هر کسب و کار را می توان به پنج فاز تقسیم نمود. فاز صفر (طرح توجیهی) معمولاً دارای بیشترین خطا (بین -50% تا +100%) است، در حالی که فاز چهار (اجرا) کمترین خطا (بین -10% تا +15%) را دارد. (البته در منابع مختلف متفاوت است)
– هر فاز شامل فعالیت‌های خاصی است، مانند تحقیق بازار در فاز صفر و طراحی دقیق در فاز سه.
5 فاز پروژه ایجادی/توسعه به موارد زیر تقسیم می‌شوند:
1- فاز صفر: مفهومی‌سازی
– فعالیت‌ها: امکانسنجی و طرح توجیهی: تولید ایده، تحقیق اولیه بازار، ارزیابی کلی فنی، مالی و اقتصادی
– میزان خطا: -50% تا +100% (برآورد بسیار اولیه با عدم قطعیت بالا).
2-فاز یک: پیش‌امکان‌سنجی
– فعالیت‌ها: تحلیل عمیق‌تر بازار، پیش‌بینی مالی اولیه، ارزیابی ریسک.
– میزان خطا: -30% تا +50% (دقت بیشتر، اما همچنان عدم قطعیت وجود دارد).
3-فاز دو: امکانسنجی
– فعالیت‌ها: مطالعه جامع امکانسنجی، مدل‌های مالی دقیق، تعامل با ذینفعان.
– میزان خطا: -20% تا +30% (دقت بالا برای تصمیم‌گیری نهایی).
4-فاز سه: طراحی و برنامه‌ریزی
– فعالیت‌ها: طراحی دقیق، برنامه‌ریزی خرید، تخصیص منابع.
– میزان خطا: -15% تا +20% (برآورد با جزئیات بیشتر).
5-فاز چهار: اجرا و پیاده‌سازی
– فعالیت‌ها: ساخت یا توسعه واقعی، نظارت و کنترل هزینه‌ها.
– میزان خطا: -10% تا +15% (دقت بسیار بالا در مرحله نهایی).
**چرا این مهم است؟**
درک میزان خطا در هر فاز به مدیریت بهتر بودجه و ریسک کمک می‌کند. برای مثال، در فاز صفر، برآورد 1 میلیون دلار ممکن است در واقعیت بین 500,000 تا 2 میلیون دلار باشد، که نیاز به بررسی بیشتر دارد.
**جزئیات غیرمنتظره:**
شاید تعجب‌آور باشد که حتی در فازهای پیشرفته، مانند فاز چهار، همچنان خطایی وجود دارد (بین -10% تا +15%)، که نشان‌دهنده اهمیت مداوم مدیریت ریسک است.
—
